MILESTONE: Eenvoudige technologie zorgt voor minder stress bij chauffeurs en veiliger rijgedrag

5 minuten leestijd

Professionele chauffeurs in het goederenvervoer werken in uitdagende omstandigheden die kunnen leiden tot vermoeidheid, chronische stress en zelfs depressies. Deze hebben een belangrijke impact op de verkeersveiligheid. Daarom lanceerden IMOB UHasselt, KU Leuven, Universiteit Antwerpen en VIL met de steun van VLAIO het project MILESTONE. Het resultaat is een innovatieve en wetenschappelijk onderbouwde aanpak om bedrijven te helpen om het welzijn van hun chauffeurs te verbeteren en de veiligheid op de weg te verhogen.

De transportsector staat voor grote uitdagingen. Terwijl het vrachtvolume blijft groeien en de vraag naar koerierdiensten toeneemt, kampt Europa met een historisch tekort aan professionele chauffeurs. Tegelijkertijd worden bestuurders geconfronteerd met onregelmatige werkuren, hoge werkdruk en beperkte hersteltijd. Deze omstandigheden leiden vaak tot vermoeidheid, stress en gezondheidsproblemen met directe gevolgen voor de verkeersveiligheid.

Van meting naar inzicht

Wat MILESTONE onderscheidt van andere initiatieven is de combinatie van objectieve data, wetenschappelijk onderbouwde metingen en praktische toepassingen. “Terwijl veel initiatieven zich focussen op opleiding en coaching, gingen wij een stap verder door objectieve metingen samen te brengen met praktische toepassingen op de werkvloer,” zegt An Neven, projectcoördinator bij IMOB. “Met behulp van draagbare sensoren, een gebruiksvriendelijke app en slimme monitoringtools worden stress, slaap en rijgedrag opgevolgd. Die resultaten worden vertaald in concrete inzichten en aanbevelingen voor chauffeurs, planners en managers.”

Het project volgde 63 chauffeurs uit verschillende segmenten, van korteafstands- en langeafstandstransport tot lokale pakjesbezorging, gedurende meerdere maanden. Eerst werd de problematiek in kaart gebracht door de relatie te monitoren tussen slaperigheid, stress, thermisch comfort en rijgedrag. Daarna werd deze relatie verder in kaart gebracht door op de weg de subjectieve ervaring van de chauffeurs en objectieve data te vergelijken. In een andere fase werden technologische interventies (lees: tools en oplossingen) in co-creatie ontwikkeld na workshops met de chauffeurs. Tot slot werd de impact van de ontwikkelde interventies in reële omstandigheden onderzocht.

Stress monitoren

De chauffeurs werden een maand gemonitord tijdens hun ritten op de weg. De metingen gebeurden via een Fitbit-wearable, een GPS-logger om het rijgedrag te meten, een omgevingssensor in de cabine en dagelijkse vragenlijsten via de MILESTONE-app.

KU Leuven ontwikkelde een gepersonaliseerd stressmodel waarmee gemiddeld 9,7 stressmomenten per dag werden vastgesteld. De pieken kwamen vooral voor in de vroege ochtend of nacht, op vrijdag en zaterdag, in het stadsverkeer en op complexe wegen zoals verbindings- en toegangswegen.

Dispatching en klanten zorgen vaak voor stress

Ook de stressoren zelf werden in kaart gebracht, wat natuurlijk inzichten oplevert om hierop te ageren. “Deze zijn zeer divers,” zegt Brent Peters, doctoraatsonderzoeker bij IMOB. “De belangrijkste zijn: het gedrag van de dispatcher, een foutieve planning, respectloze klanten, omleidingen, tijdsdruk, het gebrek aan parkeergelegenheden, de handhaving en stress van buiten het werk. Een opvallende vaststelling is dat files niet altijd voor stress zorgen.”

Stress beïnvloedt rijgedrag

De resultaten tonen duidelijk aan dat stress en slaapkwaliteit een merkbare invloed hebben op het rijgedrag. Op stressvolle dagen reden chauffeurs sneller en maakten ze meer stuurcorrecties, vooral op kleinere wegen. Na een slechte nacht waren er meer rem- en optrekbewegingen, wat wijst op een minder geconcentreerde rijstijl. Hoewel de verbanden gemiddeld matig waren, onderstrepen ze het belang van real-time opvolging en preventie.

Maatregelen op maat van de chauffeur

Om chauffeurs binnen hun stresstolerantiezone te houden, een niveau waarbij stress geen negatieve impact heeft op rijgedrag of veiligheid, ontwikkelde MILESTONE verschillende technologische interventies. Deze omvatten:

Real-time waarschuwingen via trilsignalen om de chauffeur tijdig te waarschuwen en te veel stress te vermijden

Persoonlijke feedback en advies via de app om langdurige stress te verlagen

Een combinatie van real-time waarschuwingen en gepersonaliseerde feedback

Oefentherapie met korte oefeningen op vaste momenten op de werkplek

Sommige chauffeurs werden enkel gemonitord door de app, de wearable en de sensoren zonder actieve interventie, terwijl anderen mindfulness-sessies kregen aangeboden als een meer traditionele vorm van interventie.

De chauffeurs testten 4,5 maanden lang een van deze oplossingen. De impact was positief. Gemiddeld werd objectief een iets rustigere rijstijl vastgesteld, vooral in residentiële straten, en bij bepaalde groepen, zoals oefentherapie en real-time stressmeldingen, daalde het stressniveau meetbaar. De grootste winst lag in het verhoogde bewustzijn van stress, wat een eerste stap is richting gedragsverandering.

Wat kunnen bedrijven hiermee doen

MILESTONE biedt concrete tools voor transportbedrijven.

De gepersonaliseerde app geeft chauffeurs dagelijks inzicht in hun welzijn en rijgedrag en biedt praktische adviezen en persoonlijke doelen.

Voor planners is er een dashboard waarmee ze stressniveaus en rijgedrag kunnen opvolgen en ze in een latere fase bij acute stress de planning in real-time kunnen aanpassen. Verschillende deelnemers aan de voorstelling van MILESTONE in LogiVille benadrukten dat verbeterde communicatie met de planning een belangrijke factor is om stress te doen dalen. Het optimaliseren van toekomstige planningen op basis van geaggregeerde bedrijfsinzichten dringt zich dan ook op.

Transportbedrijven kunnen op basis van de inzichten uit het MILESTONE-project hun gezondheidspreventie, opleiding en training optimaliseren, bijvoorbeeld in het kader van de opleiding van nieuwe chauffeurs.

Ook trainingscentra kunnen aan de slag met die inzichten. Door modules over slaap, stress en herstelmanagement te integreren in Code 95-opleidingen, kunnen ze chauffeurs beter voorbereiden op de realiteit van de baan.

Aanbevelingen voor de sector

Het MILESTONE-project formuleert duidelijke richtlijnen voor chauffeurs, planners en opleiders. Samengevat zijn ze:

Voor chauffeurs is het belangrijk om een regelmatige slaaproutine aan te houden, signalen van vermoeidheid te herkennen en voldoende te bewegen

Planners kunnen bijdragen door realistische schema’s op te stellen, empathisch te communiceren en tijdig informatie te delen

Opleidingscentra doen er goed aan om stressverwerking en herstel centraal te stellen in hun programma’s

Conclusie

MILESTONE toont aan dat technologie niet alleen kan meten maar ook actief kan bijdragen aan het welzijn van chauffeurs. “Nu al kunnen chauffeurs, planners, coaches en HR-verantwoordelijken ermee aan de slag voor het nemen van doelgerichte acties. De testperiode was beperkt, maar ze toont het potentieel van een doorlopende aanpak. Om blijvende gedragsverandering te realiseren is het belangrijk om deze opvolging structureel te verankeren als vast onderdeel van bedrijfsprocessen en welzijnsbeleid,” stelt An Neven tot slot.

Wil je meer weten over MILESTONE en de volledige lijst van concrete adviezen voor chauffeurs, planners en opleiders lezen?
Download hier de informatiebrochure: MILESTONE bedrijfsbrochure (UHasselt)

Wil je MILESTONE toepassen in je transportbedrijf of graag meer informatie?
Neem vrijblijvend contact op met Steve Sel, manager regionaal bij VIL (steve.sel@vil.be) of An Neven, hoofddocente IMOB UHasselt via milestone@uhasselt.be.